10 gebruiken op het gebied van eten en drinken waar Italianen naar leven

Inmiddels staan verschillende sociale media vol met Crimes against Italian food. Vaak met een Italiaan die totaal uit zijn panty gaat omdat iemand ‘zijn’ eten vernacheld. Daarom is het hoogste tijd om eens stil te staan bij tien typisch Italiaanse gebruiken op het gebied van eten en drinken waar Italianen bij zweren.

Het mooie is dat de landen waar ze een eetcultuur hebben die zich door de eeuwen heeft ontwikkeld dit soort typische gebruiken heeft. Wat het nog interessant maakt, zijn dat er ook echt een paar ongeschreven regels zijn die je misschien nog niet kent. Dit heeft allemaal te maken met eten, op restaurant gaan en wanneer je een bepaalde drank wel en wanneer niet mag bestellen.

1. Breakfast of champions

In het artikel over de wijncruise van afgelopen zomer heb je misschien al gelezen dat ik aan de Amalfikust héél erg fan ben geworden van het staand straf bakkie koffie in de ochtend. Dat is ook hoe in Italië tegen een ontbijt aangekeken wordt: een espresso of cappuccino met een ‘cornetto’ (croissant) of een vorm van gebak (vaak zoet). In Rome kies je voor lokale specialiteit maritozzo, in Napels en de Amalfikust ga je voor de sfogliatella en op Sicilië voor een brioche met granita.

2. Cappuccino is ontbijt

Dit gaat een stukje koffie etiquette worden. Inmiddels weten genoeg Nederlanders dat je in Italië een doodzonde begaat als je na 11:00 ’s ochtends een cappuccino besteld. Eigenlijk is dat al een beetje laat, want een Italiaan drinkt een cappuccino alleen als ontbijt. Dat heeft er alles mee te maken met dat melk wat zwaar op de maag ligt na een maaltijd.

Een espresso kun je de hele dag door bestellen, maar is dit iets te pittig dan zijn er wat koffievariatie die je kunnen redden. Een macchiato (espresso met een schepje melk erop), een lungo (koffie waarbij er wat meer water inzit ten opzichte van de espresso), een Americano lijkt wat meer op onze standaard kop koffie.

In de zomer is het altijd goed om een caffè freddo te bestellen (koude, gezoete espresso), een caffè shakerato (een Espresso Martini zónder alcohol) of een crema di caffè (romige ijskoffie).

3. Eten op gezette tijden

Ieder land heeft eigen tijden waarop er gegeten worden. Wanneer je in Italië je ontbijtje nuttigt weet je nu. De lunch wordt geserveerd tussen 13:00 en 14:30u en de restaurants zijn dan vaak vanaf een uurtje of 12:30u open. De keuken sluit dan ergens tussen 14:30 en 15:00u om rond 19:00 en 19:30u weer open te gaan. Want het diner wordt tussen 20:30 en 22:30u geserveerd. Restaurants die dit vóór 19:00u al doen richting zich echt alleen op toeristen.

4. Reserveren is noodzakelijk

Waar je misschien in Nederland gewend bent dat de meeste restaurants tafeltjes meerdere keren per avond ‘flippen’ is dat in Italië niet zo. Je hebt maar een paar uurtjes om te lunchen of dineren, dus die tijd benut je ook goed. Vandaar dat het heel netjes is om te reserveren bij plekken waar het altijd druk is en waar niet al teveel tafels zijn.

Als je ’s avonds om bijvoorbeeld 20:30u reserveert, gaat niemand je wegkijken. Dus als je de rekening wil, vraag er dan ook echt voor want uit zichzelf wordt die niet gebracht als een vorm van gastvrijheid.

5. Seizoensgebonden eten

In Nederland zie je in veel restaurants al dat de menukaart per seizoen veranderd. Dit heeft er alles mee te maken met dat bepaalde ingrediënten dan in het seizoen zijn en op hun best. In een land als Italië is dit natuurlijk ook dé manier hoe restaurants omgaan met hun producten. De lente brengt je er erwten, tuinbonen en asperges, de zomer de meest rijpe tomaten, de herfst pompoen en de winter artisjok.

6. Vier gangen hoeft niet

Op veel menukaarten vind je antipasti (amuses), primi (voorgerechten), secondi (hoofdgerechten), contorni (bijgerechten) en dolci (nagerechten). Primi bestaan vaak uit pasta, rijst of soep. Secondi zijn meestal gerechten met vlees of vis. Het idee om ál deze gangen te doen is vaak alleen op een speciale gelegenheid. Meestal kies je gewoon wat antipasti, een primi of secondi met eventueel een contorni en daarna als je nog een gaatje overhebt nog een dolci.

7. Streekgerechten

Een van de mooiste dingen aan de Italiaanse keuken: iedere regio heeft zijn eigen specialiteiten. Zo is de kans heel klein dat je typische Milanese gerechten Rome op de kaart ziet staan. Wat je er wel vindt? Een goede pasta carbonara, cacio e pepe (ohh Tozi), amatriciana en gricia. In Toscane vind je dan weer pappa al pomodoro en bistecca alla fiorentina. In Milan vind je dan weer risotto alla milanese en cotoletta alla milanese.

8. Traditionele recepten

Naast streekgerechten heb je natuurlijk typische Italiaanse klassiekers. Dan gaat het op traditionele recepten die ooit door nonna zijn gemaakt. Dan gaat het vooral om de ingrediënten en kooktechnieken. Cacio e pepe wordt gemaakt met Pecorino en niet met Parmezaanse kaas. In een carbonara gebruik je vier ingrediënten: guanciale, eieren, verse peper en Pecorino. Room gebruiken is blasfemie.

9. Altijd eten bij een alcoholische versnapering

Het is in Italië een zeldzaamheid als er bij wijn of een andere alcoholische drank niet iets van eten wordt geserveerd. Bij een goede aperitivo wordt een zoute snack (pinda’s of chips) geserveerd. Dat heeft er alles mee te maken dat een aperitief voor het eten wordt genuttigd. Door iets bitters of zuurs te nuttigen wordt je eetlust gestimuleerd en dat moet niet al te heftig. Witte wijn drink je bij vis, rode wijn bij vlees en bij een pizza mag je een biertje bestellen.

10. Geen extra kaas vragen

Er zijn mensen die zonder een hap van hun gerecht te nemen al wat peper of zout toevoegen. Het kan niet, maar we laten het oogluikend toe. Als er één land is waar je niet moet spotten met wat je op je bord krijgt, dan is dit Italië wel. Ook al denk je dat er nog wat meer kaas op je bord kan om een gerecht af te maken: vraag het niet. Kaas speelt een belangrijke rol in de Italiaanse keuken en de chefs die je gerecht maken weten als geen andere welke kaas er in een gerecht hoort en vooral ook hoeveel.