Stauning Whisky: van hobbyproject naar wereldwijd geroemde whisky's

Het zoeken naar mooie flessen drank is ooit begonnen toen ik me voor Eatly begon te verdiepen in gin. Al snel bleek dat er véél meer op de markt was dan de bekende merken. En eigenlijk geldt dat voor iedere soort drank: er is veel meer onbekend moois, dan bekend moois op de markt. Die vlieger gaat ook op voor whisky. Een van mijn nieuwste ontdekkingen is de Deense distilleerderij Stauning Whisky.

Als je aan Denemarken denkt en drank dan drijven waarschijnlijk een paar biermerken en akvavit gelijk naar de oppervlakte. Maar er wordt veel meer moois gedistilleerd en gebrouwen. Een van de eerste pioniers in het land op het gebied van whisky waren de negen vrienden die in 2005 op een redelijke houtje-touwtje manier Stauning Distillery oprichtten.

Oude slagerij

Het verhaal van de negen vrienden begint eigenlijk als een mop: Wat krijg je als je een dokter, een slager, een leraar, een helikopterpiloot en vier ingenieurs zonder enige kennis whisky laat distilleren? In een afgelegen dorp aan de Deense westkust ging het gezelschap in een oude slagerij met twee kleine ketels aan de slag.

Pionieren

Dat maakte dat de vrienden via schade en schande wijs werden in de whiskywereld. Oprichter Lasse over het pionierswerk: “We moesten onze whisky maken met wat om ons heen groeide. Dat was ook het geval met de techniek. Om een reguliere distilleerderij na te bootsen hebben we alles gebruikt wat voorhanden was.”

Zo kwam het graan van een lokale boer. Het mouten gebeurde op tegelvloer in de koelcel van de slagerij. Bij het nabijgelegen museum werd veen gevonden om de gemoute gerst op te drogen en te roken. En voor het malen van ingrediënten werd een oude vleesmolen gebruikt. Dat alles zorgde op een late avond in augustus dat de eerste druppels van de distillaten doorkwamen.

Noma

In de eerste jaren bleef Stauning groot door klein te blijven en perfectioneerde ze de distillaten en intensiveerde de contacten met lokale boeren. 2011 was het jaar dat de eerste commerciële flessen op de markt kwamen, critici waren lyrisch maar de oprichters bleven bescheiden. Dat veranderde toen René Redzepi van Noma alle whisky’s van de kaart haalde om Stauning te gaan serveren én de whisky’s over de hele wereld prijzen begonnen te winnen.

Nieuwe distilleerderij

Dat was ook nog de periode dat er jaarlijks 80.000 liter whisky gedistilleerd werd, dus de flessen bemachtigen was al een hele opgave. Daarom werd er groot gedacht, door klein te blijven. In 2018 opende ze dan ook een nieuwe distilleerderij die tien keer zoveel whisky kan produceren. De nieuwe distilleerderij zorgt voor een wederopleving van de hele regio.

Oprichter Martin zegt daarover: “Er werd altijd gezegd dat het stomste wat je met geld kon doen, was hier een huis bouwen. Inmiddels verhuizen mensen hierheen, openen er scholen, bloeit het toerisme op en vieren restaurants de lokale ingrediënten.” Dit is voor de vrienden het teken dat hun hobby helemaal uit de kluiten is gewassen.

Kaos

De whisky van Stauning die ik heb mogen proberen is de Kaos. Eigenlijk is deze whisky alles wat Stauning maakt qua whisky’s, maar dan in één fles. Deze whisky heeft een beetje rook, een bitje pit en vooral complexiteit. Dat heeft misschien iets te maken met de naamgever van de whisky.

Hij is namelijk geïnspireerd op de Deense premier Thorvald Stauning die wordt gezien als de grondlegger van de moderne verzorgingsstaat. Als leus voor zijn herverkiezingscampagne in 1935 gebruikte hij ‘Stauning eller Kaos’. Hij won de herverkiezing.

Blend

Kaos is een blend van drie andere Stauning whisky’s: Stauning No-Smoke Single Malt, Stauning Malted Rye and Stauning Smoked Single Malt en dat zorgt voor een onverwacht harmonieus huwelijk. Maar zoals bij ieder huwelijk is er stiekem veel gaande dan je aan het oppervlakte ziet.

In de neus krijg je eerst wat vanille en ergens wat dennennaalden, citroen en dan zelfs wat honing. Honing en vanille proef je eigenlijk ook als eerste en daarna een hint van rode appels. Daarna komen er wat meer kruiden door en wat hout. Die kruiden krijg je ook in de afdronk terug met een lichte rokerigheid.

(Afbeeldingen bij dit artikel © Stauning Distillery)