Nationale Frikandellendag: 6 weetjes over de populairste snack van Nederland

Hoewel begin februari de ogen vooral gericht zijn op Valentijnsdag moeten en mogen we een van de belangrijkste dagen in het jaar niet geruisloos voorbij laten gaan. Het is namelijk 4 februari vandaag en dat is sinds de 60ste verjaardag van de meest gegeten snack van Nederland de dag om de frikandel in de spotlight te zetten: Nationale Frikandellendag.

Op Eatly lichten we met enige regelmaat onze favoriete snacks uit: zoals de oer-croquet van Cees Holtkamp, waar we de bamihap aan hebben verdiend en waarom de bitterbal bij onze eetcultuur hoort. Veel veranderingen op snackgebied vinden er in Nederland niet plaats: de frikandel, loempia en kroket behoren al jaren tot de meest gegeten snacks in ons land. Aangezien het vandaag Nationale Frikandellendag is delen we 6 weetjes over onze nationale snack.

#1 Twee bedenkers

Trouwe lezers hebben al geleerd dat bij veel klassieke cocktails de oorsprong betwist wordt. Dat is niet anders voor de frikandel. Het meest vertelde verhaal over wie de bedenker is van de frikandel is het verhaal van Gerrit de Vries. De slager uit Dordrecht werd begin jaren ’50 op de vingers getikt omdat zijn gehaktballen niet genoeg vlees bevatte volgens de nieuwe Warenwet. Daarop besloot hij in 1954 van de ballen platte worsten te draaien. Waarop een Duitse klant de naam bedacht: Fricadelle.

Het andere verhaal is dat van slagerszoon Jan Beckers uit Deurne. Hij ontwikkelt in 1959 een snack geïnspireerd door de Amerikaanse snackcultuur: een gefrituurde worst zonder velletje. Deze had gelijk de bekende vorm en werd op de manier gemaakt zoals we hem nu kennen. Wie de eerste was, is nooit eenduidig gebleken en inmiddels zijn moederbedrijven Beckers en De Vries onderdeel van Goodlife Foods dus voor hen maakt dat verder niet meer uit.

#2 Zonder N

Iedereen heeft wel ooit het moment in zijn of haar leven gekend waar er getwijfeld werd over of je frikandel met een N of zonder schreef. De schrijfwijze was tot het jaar 2000 voer voor discussie, maar sindsdien is de officiële schrijfwijze volgens Onze Taal met een N, dus frikandel.

#3 Verschillende vormen

Als je bij onze oosterburen iets op de menukaart ziet dat lijkt op ‘frikandel’ dan krijg je een vierkante gehaktstaaf op je bord. Ook in Nederland zijn er vierkante dellen te vinden, onde rmeer bij Beckers en Bram Ladage. Fastfoodketen bracht de FreaKINGdel in 2019 uit: een vierkante frikandelburger op een broodje. En tijdens de Horecava 2020 was een van de grotere verrassingen de frikandelburger van Lekker & Simpel. Die laatste ga je dit jaar nog vaak tegenkomen.

#4 Geen rare ingrediënten

Om mensen wat angst in de donder te jagen gaan er al jarenlang de meest afgrijselijke verhalen rond over wat er allemaal wel niet in een frikandel zit. Dat heeft ermee te maken met hoe frikandellen vroeger op grote schaal gemaakt werden. Daarvoor werd vaak restvlees gebruikt dat ook soms uiers bevatte. Alleen mag dat sinds de jaren ’80 niet meer. Vanaf die tijd worden frikandellen vooral gemaakt van een mix van: kippenvlees en varkensspek met daaraan specerijen toegevoegd zoals: uienpoeder, nootmuskaat, foelie en witte peper.

#5 Belg heeft wereldrecord

Dat het eten van frikandellen een ware sport is bewees onder meer de Belg Joachim Crape. Hij vestigde in 2018 een (officieus) wereldrecord door in een kwartier tijd 19,5 frikandellen te eten van ieder 100 gram per stuk. Nederland kent enkele eigen legendes op dit gebied, zoals het fenomeen uit Delft: Sjonnie Noordeinde. Hij kreeg het voor elkaar om binnen een uur tijd 47 (!!) frikandellen van 80 gram te verorberen.

#6 Frikandel speciaal meest verkocht

Van de 600 miljoen frikandellen die er jaarlijks verkocht worden, gaan de meesten onder een laag van mayo, curry en uitjes bij de snackbar over de toonbank. Yep, de frikandel wordt het meest verkocht in de vorm van een frikandel speciaal. Wie deze samenstelling ooit bedacht heeft, is onbekend. Ook zijn er mensen die een speciaal altijd met ketchup willen, maar ja dat zijn waarschijnlijk dezelfde mensen die patat zeggen in plaats van friet.