Als je gaat nadenken over wat nou echt typisch Nederlands eten is, denk je vast gelijk aan aardappelen, rookworst, stroopwafels en drop. Toch heeft de Nederlandse keuken meer te bieden, dat blijkt uit onderzoek van PanelWizard in opdracht van HelloFresh.
Het onderzoek is vooral gericht om te kijken wat de gemiddelde Nederland allemaal in het keukenkastje heeft staan. Zout en peper staat bij iedereen wel in de kast, maar ook paprikapoeder (bij 81,8%), kaneel (81,5%) en ketjap manis (78%) vinden we er terug. Best bijzonder aangezien dit producten zijn die hun oorsprong niet hebben in Nederland.
Uit alle windstreken
Verschillende producten die wij in de keuken gebruiken zijn afkomstig uit alle windstreken en gaan soms wel eeuwen terug voor ze hier de eerste keer opdoken. Culinair historica Charlotte Kleyn hierover: “De Nederlandse eetcultuur is al eeuwenlang onderhevig aan invloeden uit diverse windstreken. In de VOC-tijd kwamen specerijen in grote hoeveelheden binnen en ze behoren tegenwoordig tot de algemene keukenkast-uitrusting.”
Minstens de helft van alle huishoudens heeft de vier ‘VOC-specerijen’ thuis op de plank: (zwarte) peper 90,4%, kaneel 81,5%, nootmuskaat/foelie 59,4% en kruidnagel 52,1%. Volgens Kleyn is dat helemaal niet raar aangezien de specerijen zo zijn ingeburgerd in de Nederlandse keuken: “Hollandse appeltaart, speculaas en ander zoet zijn ondenkbaar zonder kaneel. Ossenworst is geen ossenworst zonder foelie en denk eens aan de gekookte groente met geraspte nootmuskaat bij je oma."
Oorsprong smaakmakers
Inmiddels zijn we zo gewend om allerlei smaakmakers in de supermarkt te kopen, dat we soms niet eens meer doorhebben waar ze oorspronkelijk vandaan kwamen. Paprikapoeder (bij 44,6% in het keukenkastje) is er zo een, want wat zou paprikachips zijn zonder deze toevoeging? Juist, naturel. Kleyn over hoe paprikapoeder tot ons is gekomen: “Voor paprikapoeder moesten we in Europa wachten op de ontdekking van Amerika. Het wordt gemaakt van gedroogde en/of gerookte langwerpige pepers die oorspronkelijk uit Centraal-Mexico komen. Een ander soort dan de paprika's die je zelf in de keuken gebruikt.”
Het staat bij 74,8% van de huishoudens in de kast, maar de oorsprong is vaak niet helemaal duidelijk: kerriepoeder. Dat hebben we toch ooit meegenomen uit India, toch? Als je dat denkt, zit je helemaal mis. Kleyn heeft het verlossende antwoord: “Het komt niet uit India maar uit Engeland en is een kruidenmengsel. De Engelsen leidden het af van de Indiase saus ‘curry’, maar dan in poedervorm. Het is een kruidenmix van allerlei specerijen zoals koriander, komijn, zwarte peper, fenegriek, venkel, mosterdzaad en nootmuskaat. En natuurlijk kurkuma voor de gele kleur.”
Ketjap vs ketchup
Voor niemand is het een schok dat op het gebied van sauzen overal wel mayo (88%) en ketchup (81,4%) in de kast staat. Opvallend is wel de nummer 3: ketjap manis. Die vind je bij 78% van de huishoudens in de keukenkast. Qua naam lijken ketjap en ketchup op elkaar, doen ze dat ook qua smaak en specerijen? Kleyn: “Het vroegste bekende Engelstalige recept voor ketchup is te vinden in een boek uit 1727 als ‘katchop’. De saus en het woord waren overgenomen van het Indonesische ‘kecap’ of ‘ketjap’, sojasaus. Kecap manis bestond toen ook al. Als gezoete sojasaus was dit de voorloper van ketchup.”
De redactie van Eatly brengt je het leukste nieuws op gebied van eten en drinken! Vragen? Stuur dan een mail naar Redactie [at] Eatly.nl.
